11.04.2006r.

Muzeum Ludowe w Akranes powstało w roku 1959 i zostało założone przez wielebnego Jóna M. Guðjónssona. Wielebny był wyjątkowo przywiązany do tradycji islandzkiej. Został pastorem w Akranes w roku 1946, w czasie, kiedy pomału zaczęły zachodzić na Islandii poważne zmiany społeczne, spowodowane m.in. przez wydarzenia związane z II wojną światową i Islandczycy powoli zaczynali odchodzić od tradycyjnego stylu życia.

Wielebny Jón, w swojej wcześniejszej parafii, próbował założyć podobne muzeum i tak, po jakimś czasie, powstało muzeum w Skógar. Trzy lata po przyjeździe do Akranes, pastor dopiął swego i otwarto Muzeum Ludowe. Z początku, poparcie dla tego projektu było znikome, a wsparcie finansowe wręcz minimalne. Potrzeba było dziesięciu lat upartej, wytężonej pracy, by marzenie pastora stało się rzeczywistością i by otwarto muzeum na terenie Garðar, w domu przylegającym do miejsca, na którym stoi teraz obecna główna siedziba muzeum.

Spuścizna pastora Jóna, pozostawiona przede wszystkim mieszkańcom Akranes ale też i całej Islandii, jest nieoceniona i choć muzeum, które on pozostawił różniło się od tego, które jest teraz, to i tak jego ogromna praca i trud włożony w powstanie muzeum będzie zapamiętane przez Islandczyków na zawsze. Muzeum pozostanie zapisem minionej kultury i sposobu życia z czasów tworzenia się społeczności i miasta. Przez wielu nazywane jest najlepszym muzeum poza Reykjavíkiem.

Co można zobaczyć w muzeum...

Budynek główny

Sam główny budynek muzeum zaprojektowany został przez architekta Ormara Þóra Guðmundssona. Otwarcia dokonano w roku 1974, podczas obchodów 1100 rocznicy osiedlenia Islandii. Po przekroczeniu progów muzeum, rzucą się nam w oczy z pewnością wiszące portrety.

Galeria Prezydencka

Na ścianie, na prawo od recepcji, wisi portret Jóna Sigurðssona - słynnego przywódcy ruchu niepodległościowego na Islandii. Obok jego portretu wiszą podobizny czterech islandzkich prezydentów. Jak dotąd, od czasu utworzenia Republiki Islandii, 17 czerwca 1944, na Islandii tylko cztery osoby sprawowały najwyższy urząd w państwie: Sveinn Björnsson (1944-52), Ásgeir Ásgeirsson (1952-68), Kristján Eldjárn (1968-80), Vigdís Finnbogadóttir (1980-96) oraz obecny prezydent - Ólafur Ragnar Grímsson, który objął urząd w roku 1996.

Klasa szkolna

Spośród wielu ciekawych eksponatów, możemy w muzeum zobaczyć rekonstrukcję pierwszej szkoły w Akranes, założonej w roku 1880. Są m.in. dwie oryginalne ławki szkolne, które służyły dzieciom w szkole przez ponad pół wieku.

Kącik założyciela

Biurko, pióro, fajki, studencka czapka to część osobistych przedmiotów należących do założyciela muzeum, pastora Jóna M. Guðjónssona, upamiętniających jego zasługi i zdolności artystyczne, w których wykazywał się m.in. jako architekt. W tej części wiszą również akwarele przedstawiające kilka z okolicznych domów, rozmieszczonych wokół Akranes. Odwzorowane one zostały przez artystów, na podstawie opowieści ich dawnych mieszkańców. Dodatkowo, w tym miejscu można obejrzeć stare gramofony, które przypominają czasy dźwięku bez systemu stereo i odtwarzaczy CD czy mp3. Zobaczyć możemy również dawne instrumenty muzyczne oraz radioodbiorniki z różnych okresów, używane przez mieszkańców Akranes.

Klatka schodowa

Na samym szczycie schodów wiszą dwa płótna pokazujące jak wyglądało Akranes w roku 1898 i 1921. Na jednym z nich widać dom z torfu, który stał w dzisiejszym ścisłym centrum miasta, a na drugim płótnie widać farmę, stojąca w miejscu dzisiejszego klubu sportowego Íþróttabandalag Akraness.

Stare pojazdy

W Muzeum Ludowym w Akranes możemy obejrzeć również trzy pojazdy z dawnych lat, w bardzo dobrym stanie. W zbiorach muzeum znajduje się odrestaurowany Ford T z 1921 roku, Renault z 1946 roku, nazywane w okolicach Myszą Polną, a także pochodzący z 1940 roku, napędzany elektrycznie, trzykołowiec.

Życie na wsi

Nim do Akranes dotarło rybołówstwo (połowa XVII wieku), mieszkańcy tej miejscowości, przez 800 lat, zarabiali na życie uprawiając ziemię. Ten sposób życia jest doskonale pokazany w muzeum, na szczegółowym modelu nawiązującym do starych, tradycyjnych farm, na wzór przedstawiony przez założyciela wielebnego Jóna M. Guðjónssona. Zbudowany z trocin, zapałek i gipsu model jest na tyle szczegółowy, że można zobaczyć również stos kompostu, bele siana, a nawet rolnika, rozmawiającego z przechodzących wędrowcem.

Domostwo

Kołowrotek, kołyska, różnego rodzaju skrzynie, czyli typowe dla każdego tradycyjnego islandzkiego domostwa przedmioty, które można było znaleźć w przeciętnej głównej izbie (baðstofa) - tak właśnie wyglądały jeszcze domy w 1928 roku. Chociaż dwa łóżka pokazane na wystawie mogą wydawać się zdecydowanie za małe, to były przeznaczone dla osoby dorosłej i dla dzieci. Gobelin wiszący na ścianie jest zrobiony z włosia końskiego, a starannie rzeźbione drewniane miski służyły jako naczynia dla wszystkich członków rodziny.

Kuźnia

Miejsce pracy człowieka, który cieszył się poważaniem i pełnił ważną funkcję społeczną. Jak widać ze zgromadzonych w kuźni eksponatów, kowal zajmował się nie tylko podkuwaniem koni. Oglądać możemy jeszcze wiele interesujących narzędzi itp.
Wiszący obok miechu szpon orła miał według tradycji chronić dom przed ogniem.

Pokój rzemieślniczy

Żaglownicy, szewcy, powroźnicy, introligatorzy, krawcy, fryzjerzy, i inni najróżniejszych specjalności rzemieślnicy używali wielu narzędzi, których pokaźną kolekcję możemy teraz oglądać w muzeum.

Sala morska

Bliski związek mieszkańców Akranes z morzem pokazany jest w tzw. części morskiej muzeum. W tej sali stoją m.in. modele sześciowiosłowej i ośmiowiosłowej łodzi z początku ostatniego stulecia, jeszcze z czasów przed łodziami motorowymi. Na wystawie zobaczymy także szereg specjalnych narzędzi przeznaczonych do łowienia rekinów, co stanowiło znaczną część lokalnej ekonomii.

Pływanie po lodowatych wodach Północnego Atlantyku, to zajęcie bardzo ryzykowne. Nieprzemakalne tkaniny z baraniej skóry, nasmarowane rybim olejem - takie były ubiory miejscowych rybaków. Dodatkowo, zakładali oni jednopalczaste rękawice, które były o tyle dobre, że pasowały na każdą rękę. Są również w muzeum i inne przedmioty związane z dawnym wielorybnictwem.

Burzliwe czasy

W muzeum można znaleźć nie tylko zwykłe przedmioty codziennego użytku, kojarzące się od razu z dawną Islandią. Obejrzeć można również angielski karabin maszynowy typu Hotchkiss, z roku 1855. Karabin przypomina o mniej pokojowych czasach w historii Akranes. Ponadto, zobaczyć można strój nurka z roku 1935 albo różne pamiątki związane z Wojnami Dorszowymi z lat 1972 i 1975.

W zdrowiu i w chorobie

Na pierwszy rzut oka wygląda jak średniowieczne narzędzie tortur ale w rzeczywistości jest to zabytkowy fotel dentystyczny. Ten interesujący eksponat również można zobaczyć w Muzeum Ludowym. Są jeszcze inne narzędzia i instrumenty medyczne, które miały pomóc w chorobie i uśmierzać ból. W przypadku porażki osoby posługującej się tymi dziwnie i niezbyt pewnie dziś wyglądającymi przedmiotami, osoba, na której je stosowano, mogła trafić do miejsca pokazanego w dalszej części ekspozycji. Dobrze, jak mogła jeszcze sama z stamtąd wyjść.

Kościół

Odwzorowanie ostatniego kościoła w Garðar, kolejnego dzieła wielebnego Jóna M. Guðjónssona, daje możliwość zobaczenia, jak wyglądało jego wnętrze, łącznie z zachowanymi najstarszymi zabytkami kościoła: szesnastowiecznego repozytorium, siedemnastowiecznego dzwonu i pochodzących z wieku XIX obrazów i ornatów. Jeżeli mieszkaniec Akranes przyszedł na spowiedź do kościoła, to mogło się zdarzyć, że po wyznaniu grzechów mógł trafić w miejsce, które możemy oglądać w dalszej części muzeum.

Pokuta za grzechy

Najróżniejsi złoczyńcy, gderliwe żony i plotkarze, jeszcze do połowy XVIII wieku, byli czasami zakuwani w dyby, których replikę również możemy zobaczyć w muzeum w Akranes.

Czasoprzestrzeń - "czasowytrzymałość"

W muzeum można zapoznać się z bardzo ciekawym rodzajem obuwia. Są to tradycyjne islandzkie buty zrobione z rybiej skóry. Charakteryzowały się one dużą twardością i przez wiele pokoleń służyły Islandczykom. Buty te miały jednak poważną wadę. Były tak nietrwałe, że przez wiele stuleci niektórzy Islandczycy odmierzali dystans nie w kilometrach, milach, czy w czasie niezbędnym do jego przebycia, lecz w ilości rybich butów, które się zniszczą w trakcie takiej podróży.

Domy

Nie można oczywiście nie wspomnieć, że oprócz Muzeum Ludowego, turyści zobaczą cały kompleks muzealny. Muzeum Ludowe, to tylko główna, ale nie jedyna, atrakcja.

Garðar

Na prawo od głównego budynku muzeum, stoi dom na terenie Garðar, w którym mieściło się muzeum jeszcze do 1974 roku. Dom zbudowano w latach 1876 - 1882, dla ówczesnego proboszcza, wielebnego Jóna Benediktssona. Dom jest zbudowany według tradycyjnych zasadach skandynawskiej architektury - bardzo prosta, a zarazem praktyczna konstrukcja z bardzo pomysłowym rozwiązaniem problemu podmurówki, w związku z małą ilości kamieni w okolicy. Po paru latach, proboszcz był zmuszony opuścić swoją parafię, a kościół przeniósł się w miejsce, w którym stoi do dzisiaj. Po jakimś czasie dom zaczął popadać w ruinę, jednak w latach 1986 - 1990 został poddany gruntownemu remontowi i przywrócono go do wcześniejszego, dobrego stanu. W środku możemy obejrzeć pamiątki związane z budową domu, jak i związane z codziennym islandzkim życiem.

Neðri Sýrupartur

Na północ od Garðar, stoi czerwony dom, Neðri Sýrupartur, który wcześniej stał nieopodal latarni morskiej. Przeniesiono go do muzeum w 1990. Teraz, po odnowieniu, jest to najstarszy drewniany dom w Akranes. Zbudowano go w roku 1875 i z oryginalnie był domem dla aż czterech rodzin, często dla ponad 20 osób.

Geirsstaðir

Ten będący w trakcie renowacji dom mieszkalny, wybudowany w roku 1903 ma tylko 25 m². Po pewnym czasie dom zmienił swoje przeznaczenie i mieściło się tutaj przedszkole. Do dzisiaj jednak wiele osób z okolicy nazywa ten budynek na wyrost "Uniwersytetem Geirsstaðir".

Przybudówki

Dwie drewniane szopy stanowią końcową część muzeum. Większa, wybudowana jeszcze w XIX wieku, była wykorzystywana jako suszarnia do ryb, natomiast w mniejszej trzymano łódź wiosłową - Sæunn, którą teraz również można oglądać w muzeum.

Kuter Sigurfari GK 17

Największy obiekt w kolekcji Muzeum Ludowego w Akranes, to 86 tonowy, dwumasztowy kuter Sigurfari GK 17, wybudowany w Anglii w 1885 roku. Jest to ostatni żaglowiec jaki pływał w islandzkiej flocie. Przywieziony na Islandię w roku 1897, został sprzedany Wyspom Owczym w roku 1919, gdzie pływał aż do roku 1970. Cztery lata później kuter powrócił na Islandię, do Akranes i teraz jest atrakcją turystyczną muzeum.

Celtyckie korzenie

Przed budynkiem muzeum stoi granitowy pomnik z napisem w języku gaelickim i islandzkim - prezent od narodu irlandzkiego dla miasta Akranes, ofiarowany w roku 1974 z okazji 1100 rocznicy zasiedlenia Islandii. Pomnik symbolizuje związki islandzko - irlandzkie, rozpoczęte według Landnámabók (Księgi Zasiedleń) przez dwóch irlandzkich braci: Þormóðura i Ketilla Bresasona, którzy osiedlili się w Akranes około roku 880.

Kolekcja łodzi

Na razie ta część muzeum jest jeszcze w przygotowaniu, jednak już teraz w swojej kolekcji ma kilka ciekawych łodzi motorowych do oglądania.



Fróða

Dom zbudowany w roku 1930. To tutaj pracowali rzemieślnicy nad nowymi sieciami i żaglami. Przez lata było to bardzo popularne miejsce, w którym spotykali się ludzie, by dowiedzieć się co nowego na świecie i by usłyszeć najnowsze plotki. Obecnie mieści się tutaj muzealny warsztat.

Sport na Islandii

W nowym budynku czeka na zwiedzających bardzo ciekawa nowa kolekcja. Zobaczyć tutaj można niemal całą historię islandzkiego sportu. Obejrzeć można wiele zapisów i fotografii, związanych m.in. ze słynnymi islandzkimi atletami i innymi sportowcami. Na turystów czekają ciekawe eksponaty: sprzęt sportowy, pamiątki, flagi, proporczyki, trofea itp. Większość Islandczyków przyznaje, że kiedy mowa jest o Akranes, to z pewnością zaraz ktoś wspomni również o sporcie. To właśnie w tym mieście ma swoją siedzibę najlepsza w kraju drużyna piłkarska.

Islandzkie królestwo minerałów

Steinaríki Íslands, to wspaniała kolekcja najróżniejszych minerałów, kamieni i skamieniałości, zgromadzonych pod jednym dachem. To, co najciekawsze w muzeum, to fakt, że zwiedzający mogą wiele eksponatów wziąć do ręki i przyjrzeć im się z bliska. Zainteresowani zobaczą tutaj tysiące okazów zgromadzonych z całego kraju.
Ponadto w tej części muzeum zobaczyć można także wystawę poświęconą budowie tunelu podwodnego Hvalfjörður: zdjęcia z różnych etapów prac, szkice i oczywiście ciekawe kamienie i minerały znalezione w trakcie budowy.

Í rétta átt - Dobry kierunek

Jeżeli ktoś chciałby zobaczyć jak kształtował się obraz Islandii kartografii to koniecznie musi zobaczyć wystawę, przygotowaną przez Landmælingar Íslands - Islandzki Instytut Geodezyjny. Na entuzjastów map czeka historia badania Islandii i islandzkiej kartografii. Zobaczymy jak zmieniały się mapy Islandii wraz z rozwojem wiedzy i technologii. Obejrzeć można również ciekawą kolekcję zdjęć lotniczych, na których zobaczymy Islandię "z lotu ptaka". Wystawa podzielona jest na cztery części: badanie Islandii i tworzenie map do XIX wieku, historia duńskich pomiarów Islandii i początki Landmælingar Íslands, zdjęcia lotnicze i dzisiejsze metody pomiarów geodezyjnych i kartograficznych, z najnowocześniejszej technologii.

Po zwiedzeniu tego niezwykle ciekawego miejsca, jakim jest Muzeum Ludowe w Akranes, wraz z całym pozostałym kompleksem muzealnym, można odpocząć w kawiarni Maríukaffi, gdzie starczy miejsca dla wielu osób i spróbować można domowych ciast, napić się kawy itp. Tutaj też odbywają się liczne wykłady i spotkania towarzyskie.
Przy recepcji natomiast znajduje się sklepik, w którym można nabyć mapy Islandii, najróżniejsze kamienie i minerały, bardzo ładną biżuterię z minerałów i inne ciekawe pamiątki, które sprawią, że na długo będziecie pamiętać o tym niezwykle interesującym miejscu.

Akranes to doskonały wybór, np. na jednodniową wycieczkę z Reykjavíku. W tym zamieszkanym przez 5786 osób mieście, oprócz muzeum znajdziemy wiele bardzo interesujących atrakcji turystycznych. Jest kościół z 1942 roku, latarnia morska z 1918. Dużą atrakcją jest plaża z czarnym piaskiem, na której dzieci uwielbiają szukać krabów i muszelek. Na krańcu miasta znaleźć można bardzo ciekawe miejsce - park Garðalundur, w którym znajdziemy oazę wysokich, pięknych drzew i jezioro. Wśród wysokich sosen, wiele rodzin urządza sobie pikniki, kąpie się i korzysta z wybudowanej tutaj ścieżki zdrowia. Za parkiem znajdziemy dodatkowo 18-dołkowe pole golfowe, uwielbiane zarówno przez islandzkich jak i zagranicznych golfistów.