27.09.2004r.

W przewodnikach i innych książkach o Islandii często spotyka się informacje, że na Islandii nie ma lasów. Prawdą jest, że nie ma ich wiele, ale nie można też powiedzieć, że nie ma drzew w ogóle. Zagadnienie to jest o tyle ciekawe, że dawno temu, aż prawie 50% powierzchni wyspy porośnięte było lasami. A więc co stało się z drzewami?

Okazuje się, że to pierwsi osadnicy w IX-X wieku zdewastowali środowisko naturalne Islandii. Wycięli lasy, zamieniając je w łąki, a łąki zniszczyli zbyt intensywnym wypasem owiec.

Klęskę ekologiczną Islandii sprzed tysiąca lat ujawniły ostatnie badania, prowadzone przez międzynarodową ekspedycję, w której uczestniczą polscy archeolodzy. Tegoroczne prace wykopaliskowe koncentrowały się w północno- wschodniej części wyspy, gdzie znajdują się ślady osadnictwa z przełomu X i XI wieku.

"W tym sezonie zajmowaliśmy się nie tylko badaniami archeologicznymi śladów dawnych gospodarstw, ale także szeroką problematyką ekologiczną i gospodarczą, między innymi tym, jak pierwsi osadnicy, którzy przybyli na wyspę około 870 roku, przystosowali się do miejscowych warunków. Okazało się, że szybko wycięli rosnące tam brzozowe zagajniki, prawdopodobnie na opał. Sprowadzone przez nich owce i świnie zdewastowały łąki. Erozja zniszczyła cienką warstwę gleby" - powiedział PAP prof. Przemysław Urbańczyk z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. "Gdy około XVI-XVII wieku pogorszyły się warunki klimatyczne, zdewastowana szata roślinna nie zdołała się już odrodzić. Dziś na miejscu dawnych lasów jest kamienno-piaszczysta pustynia" - dodał Urbańczyk. Polscy archeolodzy uczestniczą w międzynarodowych badaniach dziejów osadnictwa na Islandii, zapoczątkowanych w 1999 roku. Prowadzą je Uniwersytet w Reykjavíku oraz placówki naukowe Danii, Kanady, Norwegii, USA i Wielkiej Brytanii. Jest to element większego międzynarodowego programu archeologicznego, obejmującego badania początków żeglugi i osadnictwa w rejonie północnego Atlantyku - od półwyspu Kola po Grenlandię i Labrador.

Islandczycy starają się jednak naprawić błędy swych przodków. Prowadzone są akcje zadrzewiania wyspy. Przemierzając kraj podczas naszych podróży, widzieliśmy parę szkółek leśnych. Powołana jest fundacja, która zajmuje się zbieraniem datków od Islandczyków i turystów na zalesianie Islandii. O ile tendencja i wytrwałość Islandczyków w tym względzie utrzymają się, to mamy duże szanse już w niedalekiej przyszłości zobaczyć Islandię taką, jaką zastali pierwsi Wikigowie.

Na podstawie artykułu"Pierwsi osadnicy zdewastowali Islandię" - onet.pl